Prywatne Muzeum Podkarpackich Pól Bitewnych w Krośnie

Prywatne Muzeum Podkarpackich Pól Bitewnych w Krośnie jest prywatną placówką muzealną, która gromadzi, przechowuje, konserwuje, opracowuje historycznie, kataloguje, eksponuje i udostępnia zbiory związane z podkarpackimi polami bitewnymi, z okresu lat 1914 – 1945.

Aktualnie muzeum posiada blisko 2 tysiące eksponatów, które są depozytami ich właścicieli – organizatorów muzeum. Liczba eksponatów ciągle rośnie, przy czym zapoczątkowały ją przedmioty zebrane kilkadziesiąt lat temu, z różnych zakątków Podkarpacia, gdzie niszczały i były w tamtym czasie na ogół łatwo dostępne. Obecnie eksponaty pozyskiwane są w wyniku zakupów, jednakże zdarzają się i przypadki darowizn.

Zbiory prezentowane są w formie ekspozycji stałej w budynku mieszczącym muzeum, wystawie półplenerowej na terenie posesji oraz w graniczącym z nią schronie przeciwlotniczym z okresu II wojny światowej, przynależnym wówczas do rozległej infrastruktury krośnieńskiego lotniska.

Ekspozycje stałe to m. in.: „Karpaty 1914 – 1915”, „Szkoła Podoficerów Lotnictwa dla Małoletnich w Krośnie 1938 – 1939”, „Wrzesień 1939”, „Konspiracja niepodległościowa”, „Dukla 1944”, „Podkarpacie 1945”, „Narzędzia wojen”, „Lotnictwo II wojny światowej w strefie Krosna”, „Łopatki saperskie na przestrzeni wieków”, „Tyle pozostało”.

W muzeum można zobaczyć oryginalną tablicę z nad bramy głównej obozu pracy przymusowej w Szebniach, a także dowiedzieć się o okrucieństwie, jakiego doświadczyli jego więźniowie.

Muzeum zgromadziło też pamiątki wojenne po operacji na Przełęczy Dukielskiej: mundury, hełmy, broń, odłamki. W roku 1975 wystawiono na terenie skansenu pomnik poległych w walkach żołnierzy. W grudniu 1976 władze nakazały wojsku wysadzić go w powietrze. Obecnie o zmaganiach na przełęczy przypomina niewielki pomnik oraz drugi, upamiętniający Łemków – ofiar obozów w Talerhofie i Jaworznie.

W obrębie skansenu jest ponadto studnia z żurawiem, wiatrak z Wapiennego, kapliczka, cygańska kuźnia z Olchowca. Łemkowskich artystów W. Chylaka i I. Rusenka uczczono tablicami pamiątkowymi.

W trakcie swojego funkcjonowania muzeum nawiązało współpracę z placówkami o podobnym profilu działalności. W jej wyniku m. in. zasilono zbiorami muzealnymi kilka wystaw czasowych. Służy też pomocą i wiedzą autorom publikacji traktujących o zagadnieniach zbieżnych z tematyką wystawienniczą muzeum.